|
 |
 |
 |
 |
 |
.jpg)
Kliniğimizin diğer resimlerini görmek için tıklayınız ...
DEZENFEKSİYON ve STERİLİZASYON
Dezenfeksiyon:
Mikroorganizmaların kullanılacak olan malzeme ve yüzeylerden kimyasal ilaçlar kullanılarak uzaklaştırılması veya inaktif hale getirilmesidir.
Sterilizasyon :
Diş hekimliğinde kullanılacak dental malzemelerin, uygun tekniklerle steril edilmesi ve standartlara uygun malzemelerle, monitörizasyonunun yapılması, infeksiyonların kontrol altına alınmasında önemli bir rol oynamaktadır. Hastane infeksiyonları sadece gelişmekte olan ülkelerin değil, gelişmiş olan ülkelerin de sorunu olmaya devam etmektedir.
Gerek yataklı tedavi kurumlarında gerekse ağız, diş sağlığı merkezlerinde amaç tek ve belirgindir. Tedavi amacıyla başvurmuş kişilere optimal sağlık hizmeti sunabilmektir.Hasta anamnezi, ağız diş sağlığı pratiğinde en önemli tanı ve tedavi basamaklardan birisi olmakla birlikte ne yazık ki infeksiyon kontrolü açısından geçerli birM basamak değildir. Bu yüzden merkezi Amerika Birleşik Devletleri’nde bulunan Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) adlı resmi kuruluş, infeksiyon kontrolünde “evrensel önlemler” diye adlandırdığı bir konsepti açıklamıştır. Bu konsept insan kanı ve tükürük gibi vücut sıvılarının infeksiyöz olduğu bilinen “Human Immunodeficiency Virus (HIV)”, Hepatit B Virüs (HBV) ve diğer patojenlerce kontamine olduğunun varsayılması esasına dayanmaktadır. Evrensel önlemlerin anlamı aynı infeksiyon kontrol ve sterilizasyon yöntemlerinin tüm hastalara uygulanmasıdır. Amerikan Diş Hekimleri Derneği (ADA) kendi içinde oluşturduğu komisyonlara hazırlattığı bir raporda ağız, diş sağlığı çalışanlarına, evrensel önlemleri uygulamalarını tavsiye etmektedir. Ayrıca ADA gerek çalışanları, gerekse hastaları; evrensel önlemlerin tanıtılması ve uygulanması konusunda bilgilendirecek yazılı ve görsel etkinlikleri ülke genelinde düzenlemektedir.
A. Temizleme-denetleme.
B. Paketleme-yükleme.
C. Sterilizasyon işlemi.
D. Boşaltma-kayıt.
E. Depolama-dağıtım.
A. Temizleme-Denetleme
İşlem basamaklarında ilk sırada mutlaka etkili ve ilkelere uygun olarak yapılmış
temizlik gelmektedir. Etkin bir yıkamayla mikroorganizmaların %95-97’sinin ortadan kaldırıldığı bildirilmiştir. Temizlik manuel olarak veya cihazlarla (dezenfektörler-ultrasonik yıkama cihazları) yapılmaktadır. Dental tedavi merkezlerinde de artık yavaş yavaş görülmeye başlanılan yıkama dezenfektörleri, ultrasonik yıkama cihazları, insan iş yükünü minimum seviyeye indirmeyi amaçlamaktadır. “Food and Drug Administration (FDA)” bu cihazları iki grupta toplamıştır. Yıkama makineleri ve yıkama/dezenfeksiyon makineleri. Yıkama makineleri aletleri temizler ve kurutur. Yıkama/dezenfeksiyon makineleri ise temizler, dekontamine, dezenfekte eder ve kuruturlar. Eğer dezenfektan kullanılacak ise uygun bir dezenfektan üretici firmanın talimatlarına göre uygulanılır. Termal dezenfeksiyon yapılacak ise 90°C ile 95°C’de beş dakika istenilen süredir. Bu cihazların kontrolleri ve printır çıktıları kayıt defterinde tarihleriyle saklanmalıdır. Uygun dezenfeksiyon yapıp yapmadığını, kaç dakika termal dezenfeksiyon yaptığını, ısı aralığını vb. gibi detayları grafik üzerinden sunar.
B. Paketleme-Yükleme
Steril edilecek malzeme kullanım anına kadar paket ile muhafaza edilmelidir.
Paketleme malzemeyi olası bir kontaminasyondan koruyacak etkili bir bariyer oluşturmalıdır. Ayrıca sterilanın penetre olmasına engel teşkil etmemelidir. Paket kağıtları, malzeme ve seçilen sterilizasyon yöntemiyle uyumlu olmalıdır.
Tek kullanımlık paketleme malzemesi tekrar kullanılmamalıdır. Paketlerin büyük olması yeterli kurumayı engelleyerek sterilizasyonda sorun yaratabilir. Sterilizasyon
işlemi sonunda ıslak çıkan paketler steril kabul edilmemeli ve kullanılmamalıdır.
Gaz plazma yöntemi kullanılacaksa dokuma olmayan, selülöz içermeyen paketleme kağıtları kullanılmalıdır. Yükleme sırasında mutlaka büyük paketler alt rafa, küçük paketler üst rafa yerleştirilmelidir. Bohçalar kendi aralarında ve cihazla
arasında 5 cm olacak şekilde ve dikey olarak yerleştirilmelidir.
C. Sterilizasyon
Bakteri sporları dahil olmak üzere mikroorganizmaların tüm canlı formlarının
ortadan kaldırılması işlemi olarak tanımlanırken, 1995 yılında “Association for
Advencement of Medical Instrumentation (AAMI)” tarafından bu tanım “kabul
edilebilir sterilite güvencesi düzeyini sağlayacak ölçüde ortamın mikroorganizmalardan arındırılması” şeklinde değiştirilmiştir. Sterilite güvence düzeyi [Sterility Assurance Level (SAL)] sterilizasyon işleminden sonra ortamda canlı mikroorganizma bulunması ihtimalidir. Bu tanım değişikliği sterilizasyon işleminin pratikte ölçülebilir, kontrol edilebilir olmasını sağlamıştır. Sterilizasyon işlemi için cismin üzerindeki mikroorganizma ve spor miktarının en az 10-6 log azalması gereklidir.
D. Boşaltma/Kayıt
Tüm basamaklara istenildiğinde geri dönülmesini sağlar. Yapılan işlerin ve
testlerin kanıtları, biyolojik, kimyasal ve fiziksel performans testleri kayıt olarak
tutulur. Dekontaminans işleminin etkinliğini gösteren testler, tamir, bozukluk ya
da rutin bakım kayıtları mutlaka tutulmalıdır.
E. Depolama-Dağıtım
Tüm malzemeler kapalı transfer araçlarında taşınmalı, raflı sistemlere yerleştirilmelidir.
Kontamine olduğundan şüphe edilenler tekrar en başından işleme tabi
tutulmalıdır. Depolama alanı sterilizasyon alanına yakın olmalıdır. AAMI’nın
belirlediği doğrultuda raflar, yerden en az 30 cm, tavandan 40–50 cm aşağıda, duvardan 5 cm içerde olmalıdır. Gereksiz dokunmaktan kaçınılmalı ve kullanım sırasında tarihine dikkat edilmelidir.